کینوا، نوعی دانه گیاهی خوراکی است که دارای خواص منحصر به فرد زیادی است، و در رنگ های مختلفی از جمله سیاه، قرمز، زرد و سفید وجود دارد. این گیاه، بومی 5000 ساله منطقه آند در سرزمین آمریکای جنوبی به ویژه کشورهای بولیوی، اکوادور، شیلی و پرو است. حدود 80 درصد کینوای جهان در کشور پرو و بولیوی کشت می شود.
دانه کینوا به علت وجود زیاد پروتئین در آن به خاویار گیاهی معروف است. این دانه از نظر شکل ظاهری شبیه به غلات معمولی است و به همین خاطر در دسته شبه غلهها دسته بندی میشود. ترکیبات این دانه واقعاً منحصر به فرد هستند. کینوا حاوی بالاترین میزان پروتئین میان گیاهان و غنی از مواد معدنی از قبیل آهن و منگنز و همچنین فیبر می باشد. فیبر موجود در کینوا هم برای هضم بهتر غذا مناسب است و هم به بهبود عملکرد دستگاه گوارش کمک می کند.
نام دیگری که این دانه گیاهی به آن معروف است، برنج اینکا می باشد. به این علت که اینکا، نام امپراتوری بومیان آمریکای جنوبی بوده است و به همین دلیل کینوا به این نام هم شناخته می شود. انواع مختلف دانه این گیاه، دارای مواد مغذی متفاوتی نیز هستند. یعنی رنگ کینوا بر روی میزان مواد مغذی آن تاثیرگذار است.
ویژگیها |
کینوا قرمز |
کینوا سفید |
کینوا سیاه |
رنگ |
قرمز تا قهوه ای تیره |
سفید یا کرمی روشن |
سیاه |
طعم |
ملایم و شیرین |
ملایم و تا حدودی تلخ |
تند و شیرین |
کاربردهای آشپزی |
مناسب برای سوپ و سالادها و تزئین غذا |
قابل استفاده در آشپزی های مختلف و به عنوان تزئین |
مناسب برای غذاهایی که به تندی می زنند |
فواید |
حاوی آنتی اکسیدان ها و فیتوشیمیکال ها |
شبیه دانه کینوا معمولی |
منبع خولب از آهن و مواد معدنی |
ارزش غذایی |
تقریبا مشابه با دیگر انواع کینوا |
تقریبا مشابه با دیگر انواع کینوا |
تقریبا مشابه با دیگر انواع کینوا |
- کینوا سفید: همان چیزی است که معمولاً در اکثر فروشگاه ها پیدا میکنید ورایج ترین نوع کینوا برای مصرف است. کینوای سفید، به زمان کمتری برای پخت نیاز دارد و بعد از پخت هم نرم تر از انواع دیگر این دانه گیاهی می شود. از نام های دیگر کینوای سفید می توان به کینوا طلایی نیز اشاره کرد.یکی از ویژگیهای کینوا سفید این می باشد که می تواند به خوبی با سایر طعم ها سازگار شده و ترکیب مناسب و ایده آلی را با هر نوع ادویه به وجود آورد حال آنکه بعضی از ادویه ها با سایر انواع کینوا به خوبی هماهنگ نمی شوند.
- کینوا قرمز: این نوع کینوا،طعم شیرینتری نسبت به کینوای سفید دارد. کینوای قرمز بعد از پخت به رنگ قهوه ای روشن در می آید و هنگام خوردن زیر دندان حس می شود. از آنجا که کینوای قرمز بعد از پخت، شکل خود را حفظ می کند، برای تهیه سالاد کینوا از آن استفاده می شود.
- کینوا سیاه: طعم کینوای سیاه، نسبت به دیگر انواع کینوا، شیرینتر است ولی کمی به تندی میزند، ولی زمان پخت آن بیشتر بوده و رنگ آن بعد از پخته شدن، حفظ می شود
روشهای مصرف کینوا:
- می توان از دانه کینوا برای تهیه انواع سالاد استفاده کرد.
- با پختن دانه کینوا در شیر یا آب، میتوان آن را به عنوان غلات صبحانه مصرف کرد. همچنین می توان میوههای تازه خرد شده را با دارچین و یک قاشق غذاخوری آجیل با آن ترکیب کرده و مصرف کرد.
- می توان پخته آن را به سالاد یا سوپ اضافه کرد تا مزه بهتری پیدا کند.
- کینوا را همچنین می توان مانند پاپ کورن مصرف کرد. بدین منظور یک قابلمه را روی حرارت متوسط رو به بالا قرار داده تا داغ شود سپس کینوا را به آن اضافه کرده و در حین تفت درب آن را چند بار باز کنید تا بخار آن خارج شود. به تکان دادن تابه ادامه دهید تا زمانی که کینواها، بو داده شده سپس می توان آنها را مصرف کرد.
- کینوا را همچنین می توان به صورت پولک یا آسیاب شده به آرد تبدیل کرد و از آن،آرد کینوا به دست آورد. از آرد کینوا برای تولید انواع مواد غذایی همچون کوکی کینوا، می توان استفاده کرد. آرد کینوا بسیار مغذی و سالم است و برای کسانی که مشکلات گوارشی دارند نیز مناسب است.
- نحوه مصرف کینوا شباهت زیادی به برنج سفید دارد نحوه پخت آنها نیز تقریبا مشابه برنج است. البته دانه کینوا تنوع مصرفی بیشتری دارد. افرادی که گیاهخوار هستند میتوانند جوانه کینوا را در رژیم غذایی خود در انواع سالادها استفاده کنند.
- همچنین میتوان دانه کینوا را به مدت ۱۵ الی ۲۰ دقیقه روی شعله متوسط قرار می داد تا دانه های آن پخته شده و بافت نرمی پیدا کنند، سپس دانه های پخته شده که بافتی شفاف و شیشه ای مانند پیدا کرده را با انواع ادویه مزه دار کرده و مصرف کنید.
- از روشهای دیگر آن می توان به پخت دانه کینوا در فر نام برد، زمان پخت دانه کینوا در فر تقریباً ۳۰ دقیقه است. دانه کینوا در این روش حالت بیسکویتی به خود گرفته و در کنار انواع مواد غذایی ترکیب بسیار خوشمزهای میسازد، می توان با سبزیجات، گوشت، مرغ و حبوبات و دانه کینوا غذاهای خوشمزهای تهیه کرد.